Bij de gemeente Helmond wordt er intensief met data en informatieproducten gewerkt om beleidsmakers te ondersteunen bij het nemen van onderbouwde besluiten. De samenwerking met Vektis speelt hierin een belangrijke rol. We interviewden Nicole Bongers, beleidsonderzoeker, over hoe zij gebruikmaken van data.
Data uit Gemeentezorgspiegel
Gemeente Helmond maakt gebruik van de data uit de Gemeentezorgspiegel om meer inzicht te krijgen in gezondheid, welzijn en zorggebruik op wijkniveau. Nicole: “We richten ons met name op gezondheidsprofielen waarbij risicofactoren, zorggebruik en ervaren gezondheid en welzijn in kaart zijn gebracht. Vooral de wijkgerichte analyses bieden meerwaarde bij preventie en besluitvorming binnen het sociaal domein. De samenwerking met Vektis verloopt prettig. Wat we bespreken in de gebruikersgroepen zien we direct terug in de ontwikkelingen en updates van de Gemeentezorgspiegel. De inzichten geven ons een fundament om verder te bouwen.”
1. Het verzamelen van relevante data
Voor een effectief datagedreven beleid is het cruciaal om over de juiste databronnen te beschikken. De gemeente Helmond gebruikt naast de informatie uit de Gemeentezorgspiegel ook andere informatiebronnen om eigen informatieproducten te ontwikkelen die beleidsafdelingen ondersteunen.
Belangrijke data/ informatiebronnen zijn:
- Eigen registratiesystemen: informatie Wmo en Jeugdzorg;
- Openbare data: CBS, Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en Waarstaatjegemeente.nl;
- Specifieke databronnen: Gemeentezorgspiegel-Vektis (zorggegevens)
- Aanvullende onderzoek data: gemeentelijke enquêtes en interviews.
Door het combineren van deze bronnen ontstaat een breed inzicht in relevante thema’s zoals gezondheid, zorggebruik en sociale weerbaarheid.
2. Ontwikkeling van informatieproducten
Nicole: “Vektis-data is nu een fundamenteel onderdeel bij het ontwikkelen van de gemeentelijke informatieproducten, met name voor inzicht in zorggebruik en preventie. Een goed voorbeeld is de ‘Staat van de Jeugd’, een product dat inzicht geeft in de situatie van jongeren binnen Helmond. Hierbij worden verschillende indicatoren meegenomen, zoals:
- Medicijngebruik (Vektis-data, FKG);
- Tandartsbezoeken (Waarstaatjegemeente.nl, bron: Vektis).
- Ervaren gezondheid (GGD-data)
Vektis-data speelt steeds vaker een rol in het ontwikkelen van informatieproducten en is onderdeel van de volgende producten:
- Monitor Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) (Vektis: in de toekomst levert Vektis ook data over valpreventie).
- Gezondheid en zorg (Kennisagenda Helmond - Gezondheid en zorgprofiel).
- Helmond wijk in beeld (Kennisagenda Helmond - Wijkkompas).
Bij het ‘Gezondheid en zorgprofiel’ worden Wmo- en Jeugdzorggebruik gecombineerd met Gemeentezorgspiegel-data om een breder beeld van zorggebruik binnen wijken te schetsen”.
3. Analyse op wijkniveau
Nicole vertelt over de belangrijke toegevoegde waarde van de informatie uit de Gemeentezorgspiegel:
identificeren van wijken met hogere risicofactoren;
gericht inzetten van preventieve maatregelen (bijvoorbeeld valpreventie bij ouderen);
troepassen van wijkgerichte aanpakken voor jeugd en gezondheid.
Nicole benadrukt dat de mogelijkheid om data op wijkniveau te analyseren een grote meerwaarde heeft. Helmond gebruikt deze aanpak niet alleen voor gezondheid, maar ook voor energie en veiligheid.
4. Visualisatie en interpretatie van data
Om de data begrijpelijk en bruikbaar te maken, worden verschillende BI-tools ingezet zoals ABF Swing en Infogram. Deze tools helpen bij het visueel weergeven van indicatoren zoals:
- risicofactoren en gezondheidsscores;
- zorggebruik per wijk;
- ervaren gezondheid in vergelijking met objectieve gezondheidsdata.
Helmond gebruikt zogenoemde ‘taartprofielen’ waarbij z-scores worden berekend om indicatoren met verschillende meetwaarden te kunnen vergelijken. Dit geeft een genuanceerd beeld van meer of minder voorkomen van bepaalde factoren, zonder direct een waardeoordeel te koppelen.
5. Beleidsvertaling en implementatie
Met de geanalyseerde en gevisualiseerde data kunnen beleidsmakers beter onderbouwde beslissingen nemen. De inzichten uit de data worden gepitcht aan collega’s binnen het sociaal domein, met als doel:
- effectievere beleidsvorming binnen programma’s zoals GALA en het Meerjarenprogramma Jeugd;
- ondersteuning van wijkgerichte aanpakken op basis van zorg- en welzijnsindicatoren;
Nicole geeft aan dat de profielen vooral binnen het sociaal domein verder worden besproken. Ze verwacht dat ze met name bijdragen aan het jeugdbeleid, gezondheidsbeleid, armoedebeleid en GALA.
6. Voordelen van datagedreven werken
Het werken met data binnen het sociaal domein van Helmond heeft meerdere voordelen:
- Betere beleidskeuzes: Data onderbouwt besluiten met objectieve feiten.
- Gerichte interventies: Door wijkgericht te werken kunnen middelen efficiënter worden ingezet.
- Visuele inzichten: Tools zoals ABF Swing maken complexe data begrijpelijk.
- Leren en verbeteren: Door continu data te analyseren en feedback te verzamelen, wordt de aanpak steeds beter.
Nicole: “Binnen de gemeente zit nog veel verschil in de mate waarin beleidsmedewerkers datagedreven werken. De combinatie van data en beleid, en vooral het slaan van de brug tussen deze twee, blijft een uitdaging. Toch zie ik vooruitgang en daar hebben de samenwerking met Vektis en het gebruik van de rapporten uit de Gemeentezorgspiegel positief aan bijgedragen.''
Conclusie
Door een combinatie van brede databronnen, gerichte analyses en visuele informatieproducten is Helmond in staat om beleidsbeslissingen beter te onderbouwen. De samenwerkingen met Vektis en andere datapartners zorgen ervoor dat informatieproducten blijven evolueren, met als uiteindelijk doel een gezondere en sociaal sterkere gemeente. Het wijkgerichte werken en het objectief vastleggen van risicofactoren zorgen ervoor dat beleid beter aansluit op de specifieke behoeften van inwoners.
Meer informatie
Werk je bij een gemeente en heb je ook interesse om gebruik te maken van de data uit de Gemeentezorgspiegel? Klik hier voor meer informatie.