Factsheet Effect van corona op paramedische zorg en wijkverpleging

Deel dit bericht via

Sinds maart 2020 staat de zorg in het teken van corona. Er wordt veel zorg geleverd aan patiënten met COVID-19, en tegelijkertijd is er veel zorg stil komen te liggen. Sommige beroepsgroepen, zoals fysiotherapeuten, moesten verplicht hun werk neerleggen tijdens de eerste lockdown. Ook daarna was het geen 'business as usual'. Patiënten konden of wilden niet naar een zorgaanbieder toe en zorgverleners moesten soms zelf in quarantaine en konden daardoor hun beroep tijdelijk niet uitoefenen. Daarnaast werd er zorg uitgesteld door beperkte capaciteit in de ziekenhuizen. Wat is het daadwerkelijke effect dat corona en de daarbij horende maatregelen hebben gehad op de zorg in 2020? In deze factsheet bekijken we dat voor 2 zorgsoorten waarvan mensen die in de risicogroepen voor corona vallen veel gebruik maken: wijkverpleging en paramedische zorg.

 

Wijkverpleging - 8% in april en mei, herstel in juni

Het aantal mensen dat wijkverpleging kreeg daalde in de eerste maanden van 2020 ten opzichte van 2019. Met name in april en mei zien we een scherpe daling tot wel 8%. Vanaf juni is het aantal cliënten redelijk hersteld, maar nog wel een paar procent onder het niveau van 2019.  
 
Normaal gesproken heeft 88-89% van alle mensen die in een maand wijkverpleging krijgen die zorg ook in de voorafgaande maand. De rest kan dus gezien worden als ‘nieuwe’ cliënten. In april 2020 daalde het aantal nieuwe cliënten tot 10% (een kwart lager dan in april 2019). In mei was dat aantal weer vergelijkbaar met 2019 en in juni waren er 20% meer nieuwe cliënten dan in dezelfde maande in 2019. Een signaal dat mensen weer (opnieuw) starten met wijkverpleging. 

Effect corona varieert sterk per paramedische beroepsgroep

Binnen de paramedische zorg zijn de effecten van de coronamaatregelen verschillend per beroepsgroep. Dit hangt samen met het type zorg dat patiënten nodig hebben. In de eerste volle maand waarin de coronamaatregelen van kracht waren (april 2020), is er bij sommige beroepsgroepen vrijwel geen daling van het zorgvolume te zien. In andere gevallen waren er tot wel 94% minder patiënten ten opzichte van het jaar ervoor.

Effect corona varieert sterk per paramedische beroepsgroep

Afname dieetadvisering en podotherapie relatief beperkt

De coronamaatregelen hebben weinig effect gehad op dieetadvisering en podotherapie. Bij dieetadvisering vergoed uit de basisverzekering (BV) is de daling van het aantal patiënten in april relatief beperkt (11%, zie figuur hiernaast). Een gedeelte van de zorg werd waarschijnlijk verplaatst naar telefonische of e-mailconsulten.

Ook de geleverde zorg in de podotherapie binnen de basisverzekering bleef redelijk constant (+ 14%). Dit betreft vooral zorg aan mensen vanwege chronische aandoeningen, zoals diabetes.

 

Sterke daling bij fysio-, oefen-, ergo- en huidtherapie

In tegenstelling tot bij dieetadvisering en podotherapie, zien we bij andere zorgsoorten een sterke daling in de geleverde zorg als gevolg van de coronamaatregelen.  
Binnen de eerstelijns paramedie lag de daling over de disciplines heen op gemiddeld 30% binnen de basisverzekering en op 67% in de aanvullende verzekerde zorg in vergelijking met 2019. 
 
In juli komt het gemiddeld aantal patiënten dat zorg ontvangen heeft weer rond het niveau van 2019: een daling van 6 en 4% voor de basis- en aanvullende verzekering, respectievelijk. Toch zien we in juli nog altijd grote verschillen tussen de beroepsgroepen.

Sterke daling bij fysio-, oefen-, ergo- en huidtherapie

83% minder patiënten fysiotherapie in april 2020

In de tabel hierboven zien je dat het effect van de coronamaatregelen aanzienlijk groter is bij disciplines waarvoor 1 op 1 contact noodzakelijk is, zoals huidtherapie en de bewegingszorg. Dit ten opzichte van disciplines waarbij zorg ook op afstand gegeven kan worden, zoals bij dieetadvisering en gecombineerde leefstijlinterventie.  
 
We zien dat bij fysiotherapie in maart de daling werd ingezet, met in april een daling van tot wel 83% minder patiënten (aanvullend verzekerde zorg) ten opzichte van 2019.

 

Patiënten aantallen in zomer 2020 weer redelijk op niveau

In mei nam het aantal patiënten alweer iets toe. Op het moment dat de coronamaatregelen werden versoepeld (juni 2020) zie je bij de meeste zorgsoorten weer vergelijkbare aantallen patiënten als een jaar eerder. Er is echter geen sprake van een toename in het aantal patiënten in de zomer. Het lijkt er dus op dat een gedeelte van de niet uitgevoerde zorg in de eerste maanden van het jaar, direct daarna niet of zeer beperkt ingehaald is.

Zorgverzekeraars Nederland (ZN) riep de hulp van Vektis in bij het berekenen van de continuïteitsbijdrage: een regeling om zorgaanbieders te compenseren voor omzetverlies vanwege COVID-19. 
 
Hoe de tweede coronagolf en de daarbij horende maatregelen de zorg heeft beïnvloedt, zien we over enkele maanden. Wordt vervolgd.