Factsheet Zorg in gemeenten

Deel dit bericht via

Gemeenten en zorgverzekeraars werken samen op verschillende onderwerpen om de zorg in gemeenten te verbeteren. Ouderenzorg, geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en preventie zijn belangrijke onderwerpen in de samenwerking. Met de Gemeentezorgspiegel ondersteunen we gemeenten en zorgverzekeraars met het aanbieden van eenduidige en feitelijke informatie over het zorggebruik en zorgkosten in gemeenten. In de Gemeentezorgspiegel is de informatie tot op CBS-buurtniveau te zien.

Deze factsheet geeft het beeld van het zorggebruik vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz) per gemeente in Nederland. We zoomen daarna verder in op ouderenzorg en GGZ.

De download bij deze factsheet bevat alle data en een overzicht van de uitgaven voor de langdurige zorg per gemeente.

Hoe ouder de bevolking, hoe hoger de Zvw-uitgaven

De uitgaven per inwoner voor de Zorgverzekeringswet (Zvw) worden voor een groot deel bepaald door leeftijd. Hoe hoger de gemiddelde leeftijd in een gemeente, hoe hoger de gemiddelde kosten per inwoner. Tussen gemeenten ontstaan verschillen in de gemiddelde kosten per inwoner, afhankelijk van de leeftijdsopbouw. Hoe ouder de inwoners, hoe hoger de uitgaven per inwoner zijn en vice versa.

De gegevens over de kosten per inwoner in dit figuur zijn gebaseerd op het jaar 2020 en de kosten uit de Zvw. De informatie is weergegeven per gemeente met de indeling van 2021.

Wil je weten hoe hoog de zorguitgaven uit de Zvw per inwoner zijn in jouw gemeente? Navigeer dan met je muis over de kaart of kijk in de download.

Medisch specialistische zorg binnen de Zvw is de categorie met de hoogste kosten per inwoner

De medisch specialistische zorg vormt de grootste uitgave binnen de Zvw. Dit komt onder andere door hoge kosten van ingrepen in het ziekenhuis of dure medicijnen. De uitgaven aan de verschillende Zvw categorieën verschillen per leeftijd. Zo gebruiken ouderen bijvoorbeeld meer medicatie. In de figuur is dan ook te zien dat de kosten per inwoner voor 0 – 17 jarigen voor de farmaceutische zorg lager zijn dan bijvoorbeeld de huisartsenzorg. Terwijl bij 65+'ers de kosten per inwoner voor farmaceutische zorg hoger zijn dan huisartsenzorg.

In de Gemeentezorgspiegel hebben gemeenten een gedetailleerdere weergave van de uitgaven per inwoner. De uitgaven voor de Zvw zijn opgebouwd uit farmaceutische zorg, huisartsenzorg, wijkverpleging, medisch specialistische zorg, GGZ zorg en overig (zoals paramedische zorg, mondzorg, kraamzorg etc.).

Gemiddelde Zvw kosten per inwoner

Impact van Covid-19 terug te zien in gedeclareerde zorg

In de figuur is een daling van de Zvw uitgaven in 2020 ten opzichte van 2019 te zien. De belangrijkste verklaring is de impact van corona. Daarnaast is onze data gebaseerd op informatie vanuit de zorgdeclaraties. Er is in 2020 daadwerkelijk minder zorg gedeclareerd: onder meer door uitgestelde operaties en het verlenen van zorg was niet mogelijk op de reguliere wijze. Maar zorgverzekeraars hebben met continuïteitsbijdragen (waarmee de zorg ook na een lockdown weer gecontinueerd kon worden) wel extra uitgaven gedaan binnen de Zvw vanwege corona. Deze continuïteitsbijdragen zijn niet in deze figuur opgenomen, omdat ze (met uitzondering van de huisartsenzorg) niet via het reguliere declaratieverkeer zijn uitbetaald aan zorgverleners.

Tussen gemeenten onderling zijn er grote verschillen in uitgaven aan de Zvw en Wlz. De aanwezigheid van een groot verpleeghuis of een grote zorginstelling voor verstandelijk gehandicapten zorgt bijvoorbeeld voor een veel groter percentage langdurige zorg vergeleken met andere gemeenten. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de gemeente Baarn, waar bijna 65% van de uitgaven naar de Wlz gaan. Op Schiermonnikoog is dat slechts 4%.

Wil je meer weten over de kosten binnen de Wlz per gemeente? Je kunt deze informatie vinden in de download.

 

Stijgende trend aandeel cliënten ‘zorg thuis’ binnen de Wlz

In de afgelopen 4 jaar steeg het aandeel cliënten dat gebruik maakt van ‘zorg thuis’ in de langdurige zorg. In 2017 is dit nog 16% en in 2020 is het 22% van het totaal aantal mensen dat zorg krijgt binnen de Wlz. Deze stijging is in lijn met het landelijke beleid om mensen langer thuis te laten wonen.

In de figuur is ook het aandeel ‘Zorg thuis en instellingszorg’ te zien; dit zijn cliënten die gedurende het jaar naar een instelling verhuizen. Zij maken dus tijdens het jaar gebruik van zorg thuis, maar ook van instellingszorg.

Wil je meer weten over de kosten binnen de Wlz per gemeente? Je kunt deze informatie vinden in de download.

 

55% van de mensen met dementie woont thuis

In 2020 hadden ongeveer 250 duizend mensen ouder dan 40 jaar dementie. Wanneer we 1 januari 2020 als peildatum nemen, zien we dat 55% van hen thuis woont. In de figuur zie je hoe hoog dat percentage mensen met dementie per gemeente is (gemeenteindeling 2021), welk percentage op 1 januari in een verpleeghuis woonde en welk percentage mensen met dementie gedurende het jaar nog verhuisde naar een verpleeghuis.

Mensen met dementie zijn kwetsbaar en hebben een toenemende zorgbehoefte. Het is van belang om goed inzicht te hebben in de dementie populatie om de zorg voor dementerenden zo goed mogelijk te kunnen organiseren. Om inzicht te geven in de ontwikkeling van het aantal mensen met dementie in de toekomst is er in de Gemeentezorgspiegel een prognose beschikbaar per gemeente.

Navigeer met je muis over de figuur om alle cijfers per gemeente te zien. De kleur van de gemeente geeft aan welk percentage van de mensen met dementie het hele jaar thuis heeft gewoond.